Gençlik hastalık etkeni nedir?
Hastalık etkeni paramyxoviridae familyasından, paramyxovirus grubuna dahildir.
Gençlik hastalığı nasıl bulaşır
Enfeksiyon, duyarlı genç hayvanlar arasında çok hızlı yayılır. Bütün vücut artıklarıyla, özellikle de dışkıyla bulaşır. Özellikle damlacık enfeksiyonu şeklinde direk veya eşya,yem,su gibi maddelerle indirek olarak bulaşma olur.
Hastalığı atlatanlar bir kaç hafta daha virüsü yayarlar.
Dezenfekten maddelere karşı dayanıklılığı azdır. Sıcak havalarda patojenitesini kaybeder ve soğuk hava şartlarında daha uzun yaşar.
Eğer evde gençlik hastalığından ölen bir yavru varsa, dezenfeksiyon işleminden emin olmadan yeni yavru alınmamalıdır.
Hastalık nasıl gelişir
Hastalık genellikle 3-6 aylık yavrularda ortaya çıkar. Virüs alt solunum yolları ve bağlı lenf bezlerindeki makrofajlarda çoğalır. Çoğalan virüs hızlı bir şekilde epitel dokuya ve merkezi sinir sistemine yayılır. Genç veya bağışıklık sistemi gelişmemiş yavrularda merkezi sinir sistemi zarar görür ve akut encephalomyelitis gelişir.
Hastalık yerleştiği organa göre değişik formlarda görülür; göz formu, solunum formu, deri formu, sindirim formu, sinirsel form.
Hastalık yalnız bir formda görülmez. En az iki veya daha çok formla birlikte seyreder.
Gençlik hastalığının tanısı
Hastalığın tanısı çoğunlukla anemnez ve klinik semptonlara göre belirlenir.Tipik belirtiler gösteren olaylarda hastalığın tanımı zor değildir. Özellikle aşılanmamış genç köpeklerde yada aşılanmasına dair bilgi bulunmayan yaşlı köpeklerde ateş, rhinitis, öksürük, ishal, ayakların altında hyperkeratoz ve nörolojik semptomlar distempere işaret eder.
Hastalık kuduz, köpeklerin enfeksiyoz hepatitisi,leptospirosiz ve toxaplamosis ile karışabilir.
Gençlik hastalığının tedavisi
Hastalığın spesifik bir sağaltımı yoktur. Ancak semptomatik olarak ikincil enfeksiyonları önlemek için geniş spektrumlu antibiyotikler kullanılır. Sıvı-elektrolit, B-kompleks vitaminleri ve K vitamini uygulaması tedavi şansını artırır. Sinirsel belirtilerin şekillendiği köpeklerde proğnoz iyi değildir.Tedavide gençlik hastalığı serumu ve konsantre köpek gamma globulini varsa kullanılır.
Gençlik hastalığına nasıl önlem alabiliriz
Aşılama en önemli önlemdir.Dişi köpeklerin çiftleştirilmeden önce aşılanmaları maternal antikor seviyesini yükseltir. Dolayısıyla doğum sonrası yavrunun korunması daha kolay olur. Hamile hayvanlarda zayıflatılmış gençlik hastalığı aşısı yapılmaz.
Daha çok önerilen aşılama proğramı yavru 5-7 haftalık olduğu zaman ilk doz ve 3-4 hafta aralıklarla yavru 14 haftalık oluncaya kadar aşı yapılmalıdır.Yıllık aşı tekrarı, antikor düzeyi koruyucu seviyenin altına düştüğü zaman uygulanmalıdır.
Distemper etkeninin yerleştiği doku veya organa göre klinik semptomları birbirinden farklı formlarda ortaya çıkar.
1-Akut form :
İnkubasyon periyodu genellikle 14-18 gündür. Köpekler etkeni aldıktan sonra hastalığa ait ilk klinik semptomlar 4-7 gün içerisinde geçici bir ateş (40-41 Derece) Leukopeni ile ortaya çıkar. Ateş 7-14 gün sonra normale döner.Konjuktivitis ve Rhinitis şekillenmesi ile birlikte vücut ısısında tekrar bir yükselme belirlenir. Bu formda genellikle öksürük, ishal, kusma, iştahsızlık, dehidrasyon, zayıflama görülür. Ayrıca kanında sedimantasyon hızında artma görülür.
2-Sekunder enfeksiyon form :
Bu formda solunum sistemini etkileyen sekunder bakteriler (Bordotella Bronchiseptika ) işe karışmıştır ve hayvanda muko-prulent göz-burun akıntısı, laringofaringitis, tonsillitis, trahea-bronşitis ve bronko-pneumoni belirtileri görülür. Sindirim sisteminin etkilendiği durumlarda da gastroenteritis, ürogenital sistemde nefroz, nefritis, dişlerde vağinitis, erkeklerde balanopostitis gelişir.Kalpte myokarditis, miyokard dejenerasyonu,kalp yetmezliği,gözlerde blefaritis, konjuktivitis, vaskülarizasyonla birlikte seyreden keratitis, ulkus kornea ve iritis ile kulakta otitis ortaya çıkabilir.
*Hayvanın karın bölgesinde ( özellikle kılsız alanlarda ) püstüle kadar ilerleyen deri kalınlaşması dikkati çeker. Deri üzerinde kızartı, lekeler ve kabarcıklar görülür.
3-Ensefalit form :
Bu formun belirtileri değişik şekillerde olur.
a-Akut ensefalitis ;İstem dışı titreme, halsizlik, inleme , dönme, hiperestezi, korku, konvülziyonlar, ataksi, inkoordinasyon ve körlük akut ensefalitisin en belirgin semptomlarıdır. Nörolojik semptomlar haftalar yada aylar sonra bile ortaya çıkabilir.
b-Subakut ensefalit ;Bu formda gözlenen klinik bulgular akut ensefalite benzerlik gösterir. En karekteristik belirti myoclonus ya da fleksor spazmdır. Bazende akut formdaki belirtiler görülmeyebilir. Altı aydan küçük köpeklerde gözlenen konvülziyonların en yaygın nedeni subakut ensefalitistir. Hastalığı atlatan köpeklerde fleksor spazm, görme ve işitme bozuklukları kalıcıdır.
c-Kronik ensefalitis ; Genellikle erişkin köpeklerde ortaya çıkan bu formun iki şekli vardır.
Multifokal ensefalit : Çoğunlukla 4-8 yaşındaki köpeklerde görülür.Hastalık genellikle yavaş ilerler ve bir yıldan daha fazla sürede ortaya çıkar. Klinik semptom olarak pelvis eklemlerinde zayıflık, inkoordinasyon, çift yada tek yönlü kafa sallama, nistagmus, fasial felç ve myoclonus olmaksızın temporal kaslarda tikler görülür.Etkilenmiş köpeklerde paralizler şekillenebilir.Ancak zihinsel aktivite açıktır.
Yaşlı köpek ensefaliti (old dog encephalitis) :Çok nadir olarak belirlenen bu form, genellikle altı yaşın üzerindeki köpeklerde görülür. Görme yetersizliği ilk klinik semptomdur. Hastalık ilerlediğinde, köpeklerde zihinsel bozukluk, depresyon, dönme hareketleri ve kafa kaslarında tikler gelişebilir. Hastalar sahiplerini tanıyamaz ve dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkisizdirler.
ünümüzde yavru kangallarda görülen, en çok ölümlere sebep olan hastalık türü gençlik hastalığıdır.
Kangal yavrularında, yüksek ateşle seyreden, çok bulaşıcı viral bir hastalıktır. Köpek viral hastalıkları içerisinde en fazla görülen ve kuduz hariç ölüm oranının en yüksek olduğu hastalıklardandır. Yaşlı köpeklerde de görülmesine rağmen genellikle 3-12 aylık köpek yavrularında görülür. Ancak insidansı 3-6 aylık genç hayvanlarda çok yüksektir.
Hastalık bazı köpek ırklarında (Sky, Terrier, Chow-chow, İrish seter, kırmızı uzun tüylü, Teckel, Cocke-spaniel, siyah kurt köpekleri ve Kuvarz ırkı köpeklerde ) daha ağır seyretmektedir.
sayfa aramaları: Gençlik hastalığı, köpek hastalıkları, yavru kangallarda gençlik hastalığı, belirtisi, tedavisi, korunma, kangal köpek hastalıkları, sivas kangal köpek hastalıkları